PHIẾM SỬU PHÚ

 

Gia đình trâu
Tranh của Hoạ sĩ Tô Chiêm

                     CAO BỒI GIÀ
Nhân năm con trâu, bác Cao Bồi Già gửi cho TCTP bài "Phiếm Sửu phú", xin trân trọng giới thiệu tới bạn đọc.

Pháo nổ, nêu vươn;

Mai khoe, đào nở.

Canh Tý kỷ, mai sớm về vườn;

Tân Sửu niên,  đêm nay chạm ngõ.

Tiện dịp hội dịp hè, tống Tý vương cuốn gói, tán lan man sự thế sự đời;

Nhân ngày tư ngày tết, mừng sửu Đế lên ngôi, phiếm nhăng nhít chuyện Trâu chuyện Ngọ .

Nhóm Mười Hai, Cọp ngậm ngùi xếp kế, bọn rồng rắn ắt phải kính danh;

Hàng Thập Nhị, Trâu đĩnh đạc ngôi nhì,  lũ gấu beo dám đâu thất thố.

Ngôi Bắc Đẩu, trên cao rạng lấp lánh song hành;

 

Chòm Kim ngưu, giữa trời thẳm long lanh sáng tỏ.

Trâu biểu trưng sức khỏe khang cường;

Ngưu thể hiện tinh thần thượng võ.

Là đầu cơ nghiệp của bác nông gia;

Là bạn dân cày từ thời thượng cổ.

Khi nhớn phổng, đời gọi  bác trâu ngưu;

Thuở bé choai, người gọi em nghé ọ .

 

Vốn bản dòng:

Đức cần mẫn, biết giống  nào so;

Tính hiền lành, đố loài chi đọ.

Quanh năm vất vả cầy sâu ;

Khắp nẻo nhọc nhằn kéo cố.

Chốn bình nguyên lội bùn ruộng, cày đất bừa nương;

Miền sơn cước ngược dốc đèo, thồ than kéo gỗ .

Lúc nhọc nhằn, xay mía - ép dầu - vỡ đất, thu đổi áo cơm   ;

Khi vất vả,  kéo xe  - cõng củi – thồ hàng, đem ra phố chợ.

Vắt sức oằn vai cùng chủ, sương giá ruộng lầy;

Chung lưng đấu cật với người,  mưa sa nắng đổ.

Lười nhác như kia, nhã nhàn quá thể, ấy phần chó ưu ái toàn hưởng thịt xơi cơm ;

Siêng năng là thế, vất vả nhường bao, mà phận trâu thiệt thòi toàn nhai rơm gặm cỏ.

 

Phải chăng vì:

Vốn phần  cao trọng   mệnh thần, Xưa tuân lệnh  Ngọc Đế, xuống trần để cấy lúa gieo ngô;

vì tội nhác lười hành ẩu, nay phải khoác phận  ngưu, hạ thế   mà nhai rơm dọn cỏ. (1)

lập công đái tội,  mong được độ hồi đáo thiên cung;

vắt sức cùng người, hòng cố công trả đền thóc đỗ .

 

Mồng 10 tháng 8:

Người ùn ùn đến hội chọi trâu;

Kẻ thương lượng ngả tiền bắt độ .

Nghề chơi cũng lắm công phu;

Nghiệp chọi cũng đầy thách đố  .

Tuyển sừng dài, giỏi luyện, giỏi chăm;

 Chọn nòi tốt, khéo nuôi, khéo vỗ .

hai chiến ngưu, mắt gườm mắt, giở thế giương oai;

Đôi võ sĩ, sừng đấu sừng, tung đòn tấn bộ .

Oai hùng  tợ thể chúa sư;

Uy dũng nào thua tướng hổ .

Bên tám lạng, dũng mãnh lao sừng như thể thuẫn xuyên;

Phía nửa cân,  can trường trả miếng tuồng như búa bổ.

Say máu vì đối thủ cuồng hung ;

Sôi gan bởi biển người la ó .

 

Thương ôi, huynh đệ tương tàn:

Thịt nát ruột phơi;

Đầu toang máu đổ.

Thằng thảm bại, kìa xương hứng thớt dao;

Đứa vinh quang, cũng thịt bày mâm cỗ. (2)

Bớ người thế lòng hung;

Sao nhân sinh dạ nỡ?

 

Ôi thơ mộng làm sao:

Người ra ngoạn cảnh cho tường ;

Ai bảo chăn trâu là khổ ?

Vi vu tiếng sáo, giữa đồng thả hồn phách lơ lửng trên mây;

Vắt vẻo mình trâu, xế bóng dìu cánh diều lộng lồng treo gió .

Lúc đông hừng, trải đồng cỏ, bày bố trận trắng ngọn cờ lau;

Khi chiều ngả, đáo cô thôn, thúc gọi bầy vang trời tiếng mõ.

 

Kiếp thân ngưu:

Sống đà hiến sức vô bờ ;

Chết lại cho người vô số…

Bì da thợ bịt trống đóng giày;

Gạc sừng người tiện cờ gióng mõ.

Cao da ngưu thuốc giúp thai an;

Chót sừng trâu vị ngăn huyết thổ.

Cốt trâu ấy thanh ngọt nước dùng;

Thịt nghé chà sênh sang mâm cỗ.

om lá lồm, ngon tuyệt cú, vừa thử nếm đà sướng tê môi;

Xào lá lốt,  thơm tận cùng, chưa kịp nhai, đà trôi tuột cổ.

nghé sốt vang, say lúy túy, mợ ngon mồm cạn mấy lít bia hơi ;

Ngưu nhúng mẻ, nhậu đã đời, ông sướng lưỡi hết vài be rượu bổ.

Nghé hầm khế chua, thôi chẳng kể, e  bụng người ùng ục ruột sôi;

Trâu xào xả ớt, ôi mới nghe, đã miệng ai dầm dề rãi nhỏ.

 

Văn học dân gian:

Tục ngữ nhiều câu  thâm thúy chí kim;;

Ca dao lắm lẽ thâm sâu tự cổ.:

Không bóng trâu bò;;

Hoang vu điền thổ..

Bởi …con cháu được ngày giỗ ông;

Nên …Trâu bò được hôm phá đỗ. (3)

thân nam tử: Trâu giỏi khiển, ruộng giỏi cày;

phận liễu đào: Trầu khéo têm, cau khéo bổ.(4)

Muốn được vợ lời khéo lời chiều;

Sợ mất trâu mắt dim mắt mở.

 

Tán chuyện Sửu, leo qua sự đời:

Chuyện đồng cỏ trâu buộc thù ghét ngưu ăn;

thói thế phàm, kẻ không tỵ ganh người có.(5)

Trâu già khoái gặm cỏ non;

Lão khọm  mãi mơ mèo mỡ.

Vẫn biết Trâu chậm khỏi uống nước trong;(6)

Thế nhưng miệng mau dễ buông lời lỡ .

Rởm đời nhiều kẻ vẫn đàn gẩy tai trâu; (7)

Ngông chơi lắm tay cũng Ngọc đeo cổ chó.

Lời truyền khẩu: Thật thà như thể lái trâu; (8)

Tiếng thở than: Ngây tin mới đâm vỡ nợ.

 

Buồn thay:

Ngưu chẳng rủa ngưu mặt ngựa đầu trâu;

Người lại mắng người hạng dê đồ chó.

Trâu chọi kê  có lúc sinh què;

Gà đá trâu bao lâu thì đổ? (9)

 

Năm mới năm me:

Hình cu nghé  khoe răng chiếm lĩnh trang bìa;

Ảnh bác trâu ngoác miệng tràn lan xóm ngõ.

Tống Thử Đế cuốn cờ, rác đóng thùng sạch sẽ, giờ đã điểm chuồn lẹ xa bay ;

Nghinh Sửu Vương chấp chính, ngai vào đít   đừng huênh hoang, cờ đến tay phất sao minh tỏ.

Đuổi lũ ngu lũ ngọng về vườn ;

Nhốt bọ nhũng bọn tham vào rọ.

Cho đất nước thăng hoa;

Cho nhân dân đỡ khổ.

Mong bốn mùa mưa thuận, thoát nhân họa lũ trôi;

Cầu một năm gió hòa,  chẳng thiên tai bão đổ.

Cho hoa trái um vườn;

Cho lúa ngô đầy khố.

Mong trăm họ an vui;

Chúc muôn người khang thọ.

Canh Tý phắn, điều xấu gió bay;

Tân Sửu sang, lòng người hoa nở.

Dịp hội dịp hè, phiếm linh tinh vớ vẩn, chín mười điều nghe lóm đông tây ;

Ngày xuân ngày tết,  bàn tếu táo tào lao,bảy ba chuyện nhặt chôm đây đó..

           

CAO BỒI GIÀ

Ghi chú:

(1): chuyện cổ tích kể trâu vốn là vị thần,được Ngọc Hoàng truyền sai xuống dương gian, để gieo hạt. Nhưng khi xuống thế, vị thần này đã gieo lộn túi hạt cỏ  trên vùng đất con người sinh sống, thay vì gieo nơi thú vật sinh sống. Hậu quả cỏ mọc tràn lan, con người kêu thấu Trời. Ngọc Hoàng đã nổi giận phạt vị thần này phải hóa kiếp thành trâu xuống trần dọn…cỏ.

 

(2): Sau trận đấu, trâu chiến thắng  hay bại trận cũng đều bị xẻ thịt để …khao quân ta!

(3): Từ câu ca dao: Trâu bò được ngày phá đỗ/Con cháu được ngày giỗ ông

(4): Từ câu ca dao: Trai thì cày ruộng khiển trâu/Gái thì phải biết bổ cau têm trầu

(5): Từ câu tục ngữ: Trâu buộc ghét trâu ăn.

(6): Từ câu tục ngữ : Trâu chậm uống nước đục.

(7): Từ câu tục ngữ : Đàn gẩy tai trâu.

(8): Từ câu ca dao: Lái trâu, lái lợn, lái bò/Trong ba anh ấy, chớ nghe anh nào. Hoặc: Thật thà như thể lái trâu/Yêu nhau như thể nàng dâu mẹ chồng.

(9): Từ câu ca dao: Gà đá trâu bao lâu mới thắng/Trâu đá gà què cẳng con trâu