 |
| Từ điển tiếng Việt mang tên NXB Thanh Niên hiện phát hành tại thị trường Thanh Hoá Ảnh: HTC |
HOÀNG TUẤN CÔNG
Các nhà xuất bản chân chính cần lên tiếng, cơ quan chức năng cần
vào cuộc để điều tra và kết luận nhằm ngăn chặn, trừng trị nạn làm sách bậy.
Trong
bài “Từ điển tiếng Việt lậu tràn ngập thị trường” (Báo Nông nghiệp Việt Nam,
10-1-2017), ông Nguyễn Xuân Trường - Giám đốc NXB Thanh Niên - cho biết: Các
cuốn từ điển mắc nhiều sai sót như “Từ điển tiếng Việt thông dụng dành cho học
sinh - sinh viên” (Ngọc Hằng - Kỳ Duyên - NXB Thanh Niên, 2016) và “Từ điển
tiếng Việt” (Khang Việt, NXB Thanh Niên, 2016, mà trong bài viết “Sai như... từ
điển”, Báo Người Lao Động ngày 11-1 đã phản ánh) là “những đầu sách in lậu, giả
mạo thương hiệu của NXB Thanh Niên" (?!).
Đánh lừa độc giả
Qua
khảo sát trên thị trường sách, chỉ riêng tại Thanh Hóa, chúng tôi thấy loại
sách có nội dung xào xáo, có những cái sai giống nhau (mang tên NXB Thanh Niên
ấn hành), chủ yếu là của hai nhóm tác giả:
Nhóm thứ nhất, các tác giả thường thay tên đổi
họ dưới các bút danh Kim Danh - Ngọc Hằng; Kim Anh - Ngọc Hằng; Kỳ Duyên - Ngọc
Hằng - Đức Bốn; Kỳ Uyên - Đăng Khoa; Kỳ Duyên - Hồng Vân - Đình Chương - Đăng
Khoa... có số đầu sách mang tên NXB Thanh Niên ấn hành nhiều nhất. Có cuốn
ngoài bìa 1 ghi tác giả là “Kỳ Duyên - Đăng Khoa, Hội Ngôn ngữ học” nhưng bìa
trong lại là “Ngọc Hằng - Kỳ Duyên” (!).
Nhóm thứ hai là các tác giả Hùng Thắng
- Thanh Hương - Bàng Cẩm - Minh Nhật hoặc Hùng Thắng - Thanh Hương - Bàng
Cẩm...
Sách của hai “nhóm” này biên soạn phần
lớn là loại từ điển “bỏ túi”, khổ nhỏ, như: Từ điển tiếng Việt thông dụng; Từ
điển tiếng Việt dành cho học sinh, sinh viên, Từ điển chính tả... nhằm vào nhóm
độc giả đông đảo là “học sinh, sinh viên”, giá cả rất vừa túi tiền (từ 30.000
đến 50.000 đồng/cuốn). Ngoài ra, nhóm biên soạn này cũng in sách ở NXB Từ điển
Bách khoa, NXB Đồng Nai... với những sai sót giống hệt nhau.
Ngoài bìa sách, các tác giả (gồm cả
hai “nhóm”) thường ghi những thông tin gây nhầm lẫn cho người mua, như “Ngôn
ngữ Việt Nam”, “Ngôn ngữ học Việt Nam”, “Hội Ngôn ngữ học”, “Trung tâm Từ điển
học”...
Các loại từ điển nhiều sai sót, mang
tên NXB Thanh Niên này đều được bày bán công khai ở các kênh phát hành sách
chính thống như nhà sách Tiền Phong, nhà sách FAHASA, Nhà sách Việt Lý, thuộc
địa bàn TP Thanh Hóa. Qua tìm hiểu chúng tôi thấy cuốn “Từ điển tiếng Việt”
(Khang Việt, NXB Thanh Niên, 2016), bán tại nhà sách Tiền Phong (Thanh Hóa),
được giới thiệu trên website của nhà sách Khang Việt (khangvietbook.com.vn).
Thay vì thông tin lập lờ “Ngôn ngữ Việt Nam” như ngoài bìa sách, Nhà sách Khang
Việt ghi hẳn là “Viện Ngôn ngữ học Việt Nam (Khoa học - Xã hội - Nhân văn)”. Có
thể nói đây là sự mạo danh, đánh lừa độc giả rất trắng trợn và nghiêm trọng.
 |
| Ảnh chụp màn hình website của nhà sách Khang Việt |
Cuốn “Từ điển tiếng Việt thông dụng
dành cho học sinh - sinh viên” (tác giả Ngọc Hằng - Kỳ Duyên - NXB Thanh Niên,
2016), mạo danh Trung tâm Từ điển học (Vietlex, do GS Hoàng Phê sáng lập), với
những cái sai không khác gì sách của Khang Việt, được bán tại nhà sách FAHASA
và giới thiệu trên trang website của nhà sách (fahasa.com).
 |
| Từ điển khổ lớn, tác giả Kỳ Duyên - Đức Bốn (NXB Thanh Niên, 2013) |
Ví dụ những cái sai mà chúng ta có thể
tìm thấy trong tất cả các cuốn sách từ điển khổ nhỏ mang tên NXB Thanh Niên,
như: “bói toán: Bói theo phương pháp
toán học”; “giao phối (đt): Kết
hôn”; “giao cấu: Nói về giống đực
giống cái lấy nhau”. Đáng chú ý, những lỗi này và nhiều lỗi nghiêm trọng khác
mà chúng tôi từng nêu đã có trong hầu hết từ điển mang tên NXB Thanh Niên ấn
hành từ năm 2012 đến nay (do hai “nhóm” tác giả mà chúng tôi nêu, biên soạn).
 |
| Từ điển khổ nhỏ, nhiều sai sót, bán tại Nhà sách Tiền Phong (Thanh Hoá) Ảnh: HTC |
Ví dụ, lỗi giải nghĩa từ “giao phối
(đt): kết hôn” đã có trong “Từ điển tiếng Việt” (khổ lớn 14,5 x 20,5 cm) của Kỳ
Duyên - Đức Bốn (NXB Thanh Niên, 2013); hay có trong “Từ điển tiếng Việt” (khổ
16 x 24 cm) của Kỳ Duyên - Đinh Chương - Đăng Khoa (NXB Từ điển Bách khoa,
2014) với lời giảng cụ thể hơn: “giao
phối (đt c/g): Kết hôn, lấy nhau có cưới hỏi”. Lỗi “giao cấu: Nói về giống đực giống cái lấy nhau” đều có trong từ điển
của nhóm tác giả Hùng Thắng - Thanh Hương - Bàng Cẩm - Minh Nhật, hoặc Hùng
Thắng - Thanh Hương - Bàng Cẩm (NXB Thanh Niên, 2012). Các cuốn sách này hiện
có bán nhiều tại Nhà sách Tiền Phong (92-Lê Hoàn, TP Thanh Hoá).
Như
vậy, theo chúng tôi, việc NXB Thanh Niên bị các nhà sách hoặc tổ chức, cá nhân
nào đó làm sách giả, mạo danh (cụ thể trong từng cuốn sách) như thế nào, cần có
điều tra và kết luận chính thức của cơ quan chức năng. Tuy nhiên, có thể nói
những sai sót mà chúng tôi nêu ra đã xuất hiện trong “Từ điển tiếng Việt” do
NXB Thanh Niên, NXB Từ điển Bách khoa ấn hành từ nhiều năm về trước. Lẽ dĩ
nhiên, các nhà sách có in lậu hoặc mạo danh NXB Thanh Niên, cũng chỉ là sao
chép lại những cái sai của NXB Thanh Niên mà thôi.
Cóp nhặt + xào xáo =
cuốn mới
Các nhóm biên soạn từ điển này còn có
một phương pháp chung nữa là xào xáo, cóp nhặt từ nhiều cuốn từ điển khác nhau
để biến thành nội dung cuốn từ điển mới. Thông thường, các tác giả sao chép từ
ngữ trong các cuốn từ điển tiếng Việt xuất bản trước năm 1975 ở Sài Gòn. Có khi
để giải nghĩa một từ, thì nghĩa 1, tác giả chép của “Từ điển tiếng Việt” (Trung
tâm Từ điển học Vietlex), nghĩa 2 chép của “Tự điển Việt Nam” (Ban Tu thư Khai
trí, Sài Gòn, 1971). Có khi một từ phải được giảng 3 nghĩa thông dụng nhưng
nhóm tác giả tùy tiện, chỉ chép lấy một nghĩa, khiến nghĩa từ trở nên què cụt.
Ngoài những sai sót nghiêm trọng không
thể chấp nhận thì rất nhiều yếu tố Hán Việt, chỉ là yếu tố cấu tạo từ nhưng lại
được nhóm biên soạn thu thập và giải nghĩa như một từ, trong khi nó không bao
giờ được dùng độc lập. Ví dụ “am (đt): Hiểu biết”; “bộc (dt): Đầy tớ”; “điệp:
Dò la”; “điệt (dt): Cháu đối với chú hay bác”... Nếu chiếu theo cách xử lý của
hai tác giả Ngọc Hằng và Kỳ Duyên (“Từ điển tiếng Việt dành cho học sinh - sinh
viên”, NXB Thanh Niên, 2016) thì chẳng ai có thể hiểu được nội dung thông báo:
“Ông ấy là người am. Nó là bộc. Quân địch đang điệp” hay “Đây là thằng điệt của
tôi”. Nhìn chung, các tác giả không có kiến thức về từ điển học.
Theo quy định mới, từ năm 2015, từ
điển là loại ấn phẩm mà ngoài nhà xuất bản, khi xuất bản phải được một cơ quan
chuyên môn (thường là của nhà nước) có thẩm quyền thẩm định. Ấy vậy mà các loại từ điển kém chất lượng vẫn tràn lan trên
thị trường, phát hành công khai và chính thức trong hệ thống phát hành sách
toàn quốc. Đặc biệt, các loại từ điển lại thường nhắm vào đối tượng học sinh,
sinh viên - những lứa tuổi và cấp học đang trau dồi, học hỏi, hoàn thiện về kỹ
năng sử dụng tiếng Việt, do đó gây phương hại càng lớn.
Theo chúng tôi, việc điều tra, làm rõ
nguồn gốc các cuốn từ điển có nội dung xào xáo, đầy rẫy những sai sót; mạo danh
các cơ quan khoa học uy tín và đơn vị xuất bản làm ăn chân chính không khó.
Hoàng Tuấn Công/11/1/2017
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét