CÓ NÊN ĐI TÌM "CÀNH HOA SEN" TRONG CA DAO?

Nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Long

Ảnh: báo Dân Trí

               HOÀNG TUẤN CÔNG

Đã một thời từng rộ lên tranh cãi về "cành hoa sen" trong câu ca dao: "Bỏ quên chiếc áo trên cành hoa sen". Nhiều người cho rằng đã có sự nhầm lẫn gì đó, chứ hoa sen làm gì có "cành"? Cuống sen yếu ợt, làm sao vắt được chiếc áo? Câu chuyện về sau đã khép lại với cách hiểu: "cành hoa sen" chỉ là thủ pháp tượng trưng, ước lệ của dân gian mà thôi.

Tranh Việt hay tranh Tàu?

Bức tranh gốc TQ có tên "Học tập, ứng dụng
tư tưởng triết học Mao Chủ tịch

           HOÀNG TUẤN CÔNG

Ngày 13/6/2016, cư dân mạng vô cùng phẫn nộ chuyện VTV dùng bức tranh cổ động Trung Quốc (CĐTQ) có tên "Học tập, ứng dụng tư tưởng triết học Mao Trạch Đông" để làm hình nền minh hoạ cho một chương trình truyền hình trực tiếp trao giải cuộc thi viết "Những tấm gương bình dị mà cao quý" (do VTV và báo Quân đội nhân dân phối hợp tổ chức). Đáng chú ý, CĐTQ đã từng bị một Hoạ sĩ nào đó của Việt Nam sao chép, sửa thành tranh Cổ động "Pháp luật an toàn lao động" (PLLĐ), đem trưng bày ở Cần Thơ (2010). 

"CHỈ XÁC" CÓ PHẢI LÀ "VỎ BƯỞI PHƠI KHÔ" KHÔNG?

Chỉ xác 枳殼
                                              Ảnh: ST

            HOÀNG TUẤN CÔNG

"Chỉ xác" là thảo dược khá thông dụng trong Đông y; vị đắng, tính hàn, vào hai kinh tỳ, vị; tác dụng phá khí, tiêu tích, hoá đàm...

          -"Việt Nam tự điển" (Hội Khai Trí Tiến Đức-1931) giải nghĩa: "chỉ-xác • Tên một vị thuốc. Tức là vỏ bưởi non phơi khô <> Nhiều tiền thì hoàng-cầm, hoàng-kỳ, ít tiền thì trần-bì, chỉ-xác".

"VỢ CHỒNG HÀNG XÁO" LÀ SAO?

 HOÀNG TUẤN CÔNG

"Vợ chồng hàng xáo" là thành ngữ được khá nhiều Nhà biên soạn từ điển thu thập và giải nghĩa.

 "Từ điển thành ngữ Việt Nam" (Viện ngôn ngữ học-Nguyễn Như Ý-Nguyễn Văn Khang-Phan Xuân Thành-NXB Văn hoá-1993) giải thích "Vợ chồng hàng xáo: Vợ chồng lấy nhau thiếu nghiêm túc, thay đổi luôn (hàng xáo: mua thóc, xay giã để bán gạo lấy lời). Thôi, nói cũng bằng thừa, cái ngữ vợ chồng hàng xáo thế là phải".

"Từ điển thành ngữ và tục ngữ Việt Nam" (Vũ Dung-Vũ Thuý Anh-Vũ Quang Hào-NXB Văn học-2008): "(hàng xáo: nghề đong thóc về xay giã rồi bán gạo và thu các sản phẩm phụ như tấm, cám...lấy lãi). Vợ chồng ăn ở với nhau tạm bợ, không lâu bền. Vợ chồng hàng xáo chúng ta, Bách niên giai lão được vài trống canh (CD)".

"NHẤT PHÁ SƠN LÂM, NHÌ ĐÂM HÀ BÁ" là sao?

                HOÀNG TUẤN CÔNG

Hậu quả của phá sơn lâm"
Ảnh: ST

Độc giả Lê Quang Thành (Kỳ Anh-Hà Tĩnh) hỏi: "Đầu năm 2015, nhân vụ chặt phá cây xanh Hà Nội và lấp sông Đồng Nai, Nhà văn Nguyễn Quang Lập chia sẻ trên trang cá nhân của ông như sau: "Nhất phá sơn lâm, nhì đâm hà bá" là tục ngữ cảnh báo hai tội ác hàng đầu phá hoại môi trường, nhất định sẽ nhận lấy những quả báo nặng nề. Tưởng rằng ai cũng hiểu rõ mười mươi câu tục ngữ đó, không ngờ trang "Bách khoa tri thức Việt Nam" giải thích câu tục ngữ đó như thế này: "Phá sơn lâm: Nghề khai thác rừng; Đâm hà bá: Nghề đánh bắt thủy sản. 'Nhất phá sơn lâm, nhì đâm hà bá': Khai thác rừng và đánh bắt thủy sản là hai nghề vất vả, cực nhọc". Quá ngao ngán. Hèn gì thiên hạ tha hồ phá rừng lấp sông". Xin cho biết, hai cách hiểu này, cách nào là đúng?"

HIỂU ĐÚNG THÀNH NGỮ "RUN NHƯ DẼ"

Chim dẽ giun
Ảnh: ST

HOÀNG TUẤN CÔNG

1-"Từ điển thành ngữ Việt Nam" (Viện Ngôn ngữ học-Nguyễn Như Ý-Nguyễn Văn Khang-Phan Xuân Thành-NXB Văn hoá-1992) giải thích: "Run như dẽ" Như "Run như cầy sấy" (dẽ là con chim hay ăn giun nên còn gọi là dẽ giun. Đây là hiện tượng chơi chữ, lợi dụng đồng âm giữa "run" và "giun").

THANH HÓA-NỖI BUỒN TÂN TẠO

Tân tạo đình làng rất dị dạng, nhưng dưới cái nhìn của
Nhà báo vẫn là: "Đình làng cổ Đông Sơn nằm 
trong khu di tích lịch sử văn hóa Hàm Rồng vẫn còn
lưu giữ được nét hồn quê với “cây đa, bến nước, sân đình."
Trích chú thích và ảnh của Báo Dân trí

HOÀNG TUẤN PHỔ

Người xưa nói “Thanh cậy thế Nghệ cậy thần” hoặc “Thanh thế Nghệ thần”,… và có nhiều kiến giải khác nhau. Nhưng theo một số tài liệu ghi chép, câu tục ngữ dân gian ấy có đầy đủ là: “Thanh có thế, Nghệ có thần, Thái có nước, Hưng có ma”. Tôi cho là có sơ sở hơn. “Thế” ở đây là địa thế, thế đất. Bởi vậy, Phan Huy Chú viết trong Hoàng Việt địa dư chí:

“Vẻ non sông tốt tươi nên sinh ra nhiều bậc vương tướng, khí tinh hoa tụ họp lại nảy sinh nhiều văn nho. Đến những sản vật quý cũng khác mọi nơi. Bởi vì đất thiêng thì người giỏi, nên sinh ra những bậc phi thường, vượng khí chung đúc xứng đáng đứng đầu cả nước”.

Từ "nguyên chủng" của GS Nguyễn Lân

              Hoàng Tuấn Công

"Nguyên chủng" là thuật ngữ ban đầu được sử dụng trong nghiên cứu, chọn tạo sản xuất giống lúa lai, sau trở thành một từ thông dụng mà gần như mọi nông dân trồng lúa Việt Nam đều biết. Tuy nhiên có lẽ đây là từ mới, nên sau khi tra cứu hầu hết các cuốn từ điển tiếng Việt, chúng tôi chỉ thấy duy nhất có "Từ điển từ và ngữ Việt Nam" (NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh-2006) của GS Nguyễn Lân thu thập từ "nguyên chủng" và giải thích như sau: "nguyên chủng • danh từ [Hán • nguyên: như cũ; chủng: giống] Giống cũ: Vẫn cấy nguyên chủng giống lúa, nên năng suất không cao."

THỬ ĐI TÌM TÁC GIẢ ĐÔI CÂU ĐỐI THỦ TƯỚNG TẶNG GS VŨ KHIÊU (II)

Hoàng Tuấn Công

Phần II

MỘT ĐÔI CÂU ĐỐI, HAI LẠC KHOẢN KHÁC NHAU

          Hết phần I, nhiều bạn đọc cho rằng đã có thể nghĩ đến tác giả đôi câu đối chính là GS Vũ Khiêu. Nghĩa là GS Vũ Khiêu tự biên soạn, sau đó đưa cho Thủ tướng mừng thọ mình. Tuy nhiên, câu chuyện không dừng lại ở đây mà nảy sinh thêm tình tiết khá "ly kỳ". Số là một bạn đọc (xin được giấu tên) gửi đến cho chúng tôi mấy bức ảnh:

THỬ ĐI TÌM TÁC GIẢ ĐÔI CÂU ĐỐI THỦ TƯỚNG TẶNG GS VŨ KHIÊU (I)

Thủ tướng và GS Vũ Khiêu trong lễ mừng thọ
Ảnh: Dân trí

Hoàng Tuấn Công

Năm trước (2014) ông Hoàng Minh Tuyển-Phó ban liên lạc họ Hoàng Việt Nam có gửi đến TCTP đôi câu đối Thủ tướng tặng GS Vũ Khiêu, nhân dịp Cụ mừng thọ 100 tuổi:

“Sơn hà linh khí tại

Kim cổ nhất hiền nhân.”

 Tuy đã viết một bài khá dài [nhấn vào đây để đọc] gọi là “cắt nghĩa” theo đề nghị của ông HMT, nhưng thú thực, cho đến bây giờ chúng tôi cũng chưa hiểu rõ tác giả muốn gửi gắm ý tứ gì trong đôi câu đối trên. (Thế nên, tôi có kết thúc bài viết ấy bằng câu: “mong sẽ được GS Vũ Khiêu-Bậc thầy về cổ văn, hoặc chính tác giả câu đối Chúc thọ GS giảng giải tường tận những chữ nghĩa mà chúng tôi và độc giả còn băn khoăn, chưa biết hiểu thế nào cho đúng, cho hay!”

"ĐĨ ĐỰC" LÀ GÌ?

          

Kê dâm
Ảnh: baike.baidu.com

                 Hoàng Tuấn Công

Bài "Góc nhìn khác về quý bà săn "phi công trẻ" (Tienphong.vn) viết: "Một trong hai thanh niên thừa nhận đã từng bán dâm cho nhiều phụ nữ với nhiều mức giá khác nhau. Theo một nam thanh niên tại khách sạn này, mỗi ngày các “cave đực” tiếp từ 2 – 4 lượt khách...". Tâm sự của nam giới trong bài báo: "Em chuyển sang phục vụ cho các quý bà rất tình cờ [...] Cái gì đến cũng phải đến, lần thứ hai chị ấy yêu cầu em mát xa ở vùng nhạy cảm nhất và do không thể làm chủ được mình em đã có quan hệ tình dục [...]. Sau đó, em đã rất nhiều lần thực hiện cái công việc gọi là mát-xa và làm cả cái việc của “giống đực” với nhiều phụ nữ - do chính chị ấy giới thiệu [...] Và cũng từ đấy em trở thành một thằng đĩ đực”.

Từ "vô dạng", "vô sự" đến "yên ổn"

HOÀNG TUẤN CÔNG

Trong "Ngục trung nhật ký-獄中日記" của Hồ Chí Minh có bài "Thế lộ nan-世路難" (Đường đời khó khăn), bài I, hai câu:

"Cao sơn ngộ hổ chung vô dạng

高 山 遇 虎 終 無 恙

Bình lộ phùng nhân khước bị giam.

平 路 逢 人 却 被 監"

Nam Trân dịch vừa hay vừa bám sát nguyên tác:

"Núi cao gặp hổ mà vô sự

Đường phẳng gặp người bị tống lao"

Nghĩa đen tục ngữ "Được lòng rắn, mất lòng ngóe"

Rắn bắt nhái
                                          Ảnh: ST trên mạng

         Hoàng Tuấn Công

-"Từ điển tiếng Việt" (Ban biên soạn Chuyên từ điển New Era): "Được lòng rắn, mất lòng ngóe: Ngóe: loại nhái nhỏ. Ngụ ý câu này cho rằng khó lòng ăn ở được lòng mọi người, hễ được lòng người này thì mếch lòng người kia."

            -"Từ điển thành ngữ và tục ngữ Việt Nam" (Nhóm Vũ Dung): "Được lòng đất, mất lòng đò (Được lòng bà vãi, mất lòng ông sư, Được lòng rắn mất lòng ngóe) Tình thế khó xử, được lòng người này, mất lòng người kia, không thể làm vừa lòng tất cả."

Trung Quốc tuyên truyền: "Nữ binh Việt Nam cởi truồng xung trận"

                  HOÀNG TUẤN CÔNG
                          (Dịch)

Trong khi ở Việt Nam, chuyện chống xâm lược Trung Quốc ít được báo chí nhắc đến, thì bên kia, Trung Quốc lại tìm mọi cách tuyên truyền, ca ngợi cuộc chiến "phản vệ" của họ, kể cả bịa ra những câu chuyện như thật, che đậy tội ác, đổ lỗi cho phía Việt Nam. Truyện tranh Trung Quốc (nét vẽ rất chuyên nghiệp, sinh động) tiêu đề "越戰軼事-Việt chiến dật sự" (Những điều chưa biết về chiến tranh Việt Nam) được nhiều trang mạng Trung Quốc đăng tải là một ví dụ.

XƯA QUẢNG XƯƠNG "HỮU PHÚC", NAY SẦM SƠN "VÔ DUYÊN"?

Hoàng Tuấn Phổ- Hoàng Tuấn Công

Huyện Quảng Xương xưa kéo dài từ Cửa Hới (Sầm Sơn) đến cửa Ghép (Quảng Nham). Năm 1982, Căn cứ Quyết đinh của Hội đồng Bộ trưởng (1981), Đảng bộ Thị trấn Sầm Sơn (gồm các xã Quảng Sơn, Quảng Tường, Quảng Tiến, Quảng Cư thuộc huyện Quảng Xương trước đây) được Tỉnh ủy Thanh Hóa chính thức ra Quyết định đổi tên thành Đảng bộ Thị xã Sầm Sơn, trực thuộc tỉnh ủy.

 

Sách Địa chí xưa viết về huyện Quảng Xương chỉ nhận xét mấy câu đại khái: sĩ tử chăm đèn sách, nhà nông siêng đồng ruộng, dân ít buôn bán, một số người biết đánh cá, làm thợ, bẫy chim, tính chất phác, ưa cần kiệm, ghét xa hoa… Tất cả đều đúng, nhưng có phần chung chung, vì đó cũng là những điểm nổi rõ dễ thấy ở nhiều địa phương trong tỉnh.

Tìm hiểu người Thanh Hóa-KHÚC DẠO ĐẦU NGÀY XUÂN MỚI (Phần I)

"Thanh kỳ khả ái" (Đẹp lạ đáng yêu)-bút tích của Chúa Trịnh Sâm
[đường lên động Hồ Công-Vĩnh Lộc]
Ảnh: Sưu tầm

HOÀNG TUẤN PHỔ

Người Thanh Hóa, một đề tài lớn, nghìn năm trước đã bàn nghìn năm sau còn luận. Nhiều nhận định khách quan khoa học, cũng không thiếu ý kiến chủ quan trái chiều. Chúng ta không hy vọng giải quyết vấn đề trọn vẹn trong một vài trang viết. Ở đây chỉ là một Khúc dạo đầu ngày xuân mới.

Trong công trình lớn Lịch triều hiến chương loại chí - Dư địa chí, nhà sử học uyên bác Phan Huy Chú viết về đất và người Thanh Hóa:

“Vẻ non sông tốt tươi nên sinh ra nhiều bậc vương tướng khí tinh hoa tụ họp lại nảy ra nhiều văn nho. Đến những sản vật quý cũng khác mọi nơi. Bởi vì đất thiêng thì người giỏi nên sinh ra những bậc phi thường, vượng khí chung đúc, xứng đáng đứng đầu cả nước”.

Hiểu đúng thành ngữ "NUÔI KHỈ GIỮ NHÀ"

HOÀNG TUẤN CÔNG

Về hình thức, "Nuôi khỉ giữ nhà" (Dị bản "Nuôi khỉ dòm nhà") không có đặc trưng rõ rệt của một câu tục ngữ hay thành ngữ. Bởi vậy, có sách xếp là thành ngữ, sách lại xem là tục ngữ. Theo chúng tôi, đây là một thành ngữ. Về nội dung, nhiều "Từ điển tiếng Việt" cho rằng "Nuôi khỉ giữ nhà" đồng nghĩa với "Nuôi ong tay áo":

BẮT SỐNG KHỈ

HOÀNG TUẤN PHỔ

(Săn bắt trước 1945)
Thanh Hóa nhiều núi đá vôi, là môi trường thích hợp đời sống loài khỉ. Những quần sơn thâm nghiêm, cao vút như Kim Sơn (huyện Vĩnh Lộc), An Hoạch (huyện Đông Sơn), Hoàng Nghiêu (huyện Nông Cống),... trước kia đều là thiên đường của giống khỉ lông vàng đuôi cộc. 

TẾT VỀ NHỚ CÁI AO QUÊ

Ao quê ở đất Tổ Hưng Yên của HTC

                                                           Ảnh: HTC

HOÀNG TUẤN CÔNG

(Tặng những ai từng lớn lên ở quê và cả những người không có được may mắn đó)

Cái tết ở phố phường đến sớm bởi những ồn ào, tấp nập bán mua, trăm thứ hàng hoá đủ màu khoe sắc. Trong khi ở quê, mùa xuân lại về chầm chậm, e ấp, lặng thầm trên những nụ đào vườn mới hé. Lòng ta bỗng bâng khoâng nhớ cái ao quê giờ này còn đang mơ màng trong mặt nước sương giăng khói phủ. 

PHIẾM KHỈ PHÚ của Cao Bồi Già

                             CAO BỒI GIÀ

Bài phú vui chào đón năm Khỉ, bác Cao Bồi Già gửi Tuấn Công Thư Phòng và độc giả . Xin trân trọng giới thiệu tới bạn đọc.

Tiễn biệt cụ Dê;

Nghinh chào anh Khỉ.

Mừng năm mới, kẻ kẻ tươi vui;

Đón Xuân sang, người người hoan hỷ.

Lai rai nhấm nháp:

Hương vị Tết, lắm thú  mê say ;

Chuyện chàng Thân, muôn màu thú vị.

Hẳn tài cán lắm, mới ngồi chung  chiếu lão “Ba Mươi”;

Chắc công lao nhiều, nên đứng sánh vai hàng“thập nhị” ?.(1)

Khỉ nào ai có lạ :

Cả hàng cả họ trèo cây đu nhánh, kẻ kẻ giỏi giang;

Toàn quyến toàn gia bắt chí bới lông, ngày ngày chăm chỉ.

Cũng mày cũng mặt, ngồi ngồi đứng đứng nào khác dáng người;

Nhưng tính nhưng tình, nhảy nhảy đu đu  rõ là trò  khỉ .

Dẫu đôi hàm vẩu,  buồn tủi tênh tênh;

Có cái trôn son,  sướng vui tí tỉ.

Tinh khôn nghịch ngợm như ma;

Ranh mãnh lẹ nhanh tựa quỷ.

Ngẫm chuyện khỉ cũng lắm :

Xưa vài cha ông phát tiết thành gốc tổ loài người;

Nay toàn con cháu trung trinh vẫn y nguyên giống khỉ.

Chả vất vả trên đồng, long đong giữa phố, suốt kiếp tính toan;

Cứ tung tăng trong rú, nhảy nhót đầu cành, một đời dạn dĩ.

Quả ngọt no lòng;

Trái ngon thỏa chí.

Nhàm núi rừng, thỉnh thoảng vào xóm, đùa con trẻ chọc phá dân làng;

Chán hoa quả, lâu lâu xuống đồng, xoáy rau khoai bẻ tha bắp bí.

Món ngon vật lạ ngốn chẳng e dè;

Thức uống đồ ăn xơi không khách khí.

Lưỡng lự  bỏ xoài lấy mít, hoa quả vung vãi hoang tàn ;

Tham lam vào nách ra tay, khoai ngô rớt rơi phung phí.(2)

Ấy chẳng vừa :

Dùng mai bổ cuốc đại tài;

Múa gậy vung cây tuyệt kỹ.

Bắt chước thôi khỏi bình ;

Tò mò cũng hết ý.

Vua săn chuột, ai sành miếng bằng mèo ?;

Chúa dòm nhà, ai nổi danh hơn khỉ   ?(3)

Ca dao thời lắm khúc nga ngâm;

Tục ngữ vốn nhiều câu von ví.

Chó chê lá lông, mặc mồm chó, Khỉ chu mỏ khì khì;(4)

Chuột mỉa hôi hám  , thây mõm chù, Hầu nhe răng há hí .(5)

Nhai phải gừng cay, mồm xoa miệng xuýt, ấy đấy kìa người;

Cắn nhằm ớt hiểm, mày nhó mặt nhăn nào đâu mỗi khỉ.(6)

Vốn giống Hầu chỉ mồm kêu hu kêu hú, mười phân thiệt thòi;

Mà nhà Khỉ chịu tiếng hứa cuội hứa lèo, thập phần phi lý.(7)

Chốn khỉ ho,  giờ người đã trú cùng cư ráo trọi, nào sợ ma thiêng;(8)

Nơi Cò gáy, nay xóm đà lan lẫn mọc tùm lum, hết chê chướng khí.

Thì Mai cũng lên ảnh lên phim;(9)

Thời Khỉ ắt về thành về thị.

Phọt phẹt tài hèn hóa “Quân Vương” “Bá Tước” khuấy đảo “Rạp xiếc rong”;

Cao siêu  võ giỏi như “Đại thánh” “Tề Thiên” múa may “Tây du ký”.

Diện áo đóng quần, làm xiếc cho kẻ kẻ sướng miệng hi ha;

Đi hia đội mão, diễn hề mong người người vỗ tay ầm ĩ.

Đâu phải bỡn:

Suy bộ pháp bầy Khỉ, nhân gian sáng chế Hầu quyền;

Ngẫm thói quen lũ Mai, người thế vẽ bày võ khỉ .

Dùng mưu xỏ ống lừa hầu;(10)

Giở ngón rung cây nhát khỉ.(11)

Nhưng ấy khỉ đừng dại chước  người;

Và xin người chớ làm trò khỉ.

Bởi lẽ:

Nhiều khi sao trông khỉ như người;

Lắm lúc lại thấy người giống khỉ.

Thoắt ẩn thoắt hiện nhân tâm;

Chợt giả chợt lòe nghĩa khí.

Bày cử chỉ tráo trâng;

Giở ý lòng thô bỉ.

Ồ cũng lạ:

Chả bò chả cắp, sao gọi chứng ban cua;

Nào nhảy nào trèo, mà kêu bệnh ban khỉ.

Khỉ gió văng thế buồn sao;

Khỉ khô chửi chi lạ nhỉ?

Người Đà Lạt quen quá Đồi Cù;

Dân Miền Tây lạ chi cầu khỉ.

Này khỉ không kêu khỉ thằng ranh;

Ấy người lại mắng người đồ khỉ.

Năm mới năm me:

Họ nhà Khỉ vào thơ lên báo rộn ràng ;

Hình ảnh Thân   kín lịch tràn bìa ầm ĩ.

Chốn chốn cầu may;

Nơi nơi ước hỉ.

Chúc kẻ kẻ quanh năm hạnh phúc, suốt tháng vui tươi;

Chúc người người vạn sự an lành, muôn điều như ý.

Tào lao chuyện khỉ, vui mấy phút rông dài;

Tán phiếm ngày Xuân, bậy đôi vần giải trí.

CAO BỒI GIÀ 

Ghi chú:

(1): “Ba Mươi”: Ông Hổ; “Thập Nhị”: 12 con giáp.

(2):: Khỉ xuống ruộng bẻ bắp, có tính tham lam cắp 2 trái bắp vào 2 nách , rồi 2 tay lại giơ lên hái 2 trái nữa. Thế là bắp từ nách lại rơi ra. Cứ tham như thế thành ra khỉ bẻ rất nhiều bắp mà chỉ lấy đi được rất ít. Tương tự hái xoài rồi, thấy mít lớn hơn thì lại tham, bỏ xoài lấy mít…

(3): Tục ngữ có câu: Nuôi khỉ dòm nhà

(4): Tục ngữ có câu: Chó chê khỉ lắm lông.

(5) Ca dao có câu:

Chuột chù chê khỉ rằng hôi

Khỉ lại trả lời cả họ mày thơm

(6) Tục ngữ có câu:  Nhăn nhó như khỉ ăn gừng  và Mặt nhăn như khỉ ăn ớt.

(7) Tục ngữ có câu: Hứa hươu hứa vượn.

(8) Tục ngữ có câu Nơi khỉ ho cò gáy.

(9) Có nơi gọi khỉ là Mai.

(10)Tục ngữ có câu: Khư khư như Đười ươi giữ ống; Khi vào những khu rừng có nhiều Đười Ươi thì người ta thường xỏ tay vào 2 ống tre, Đười Ươi thường nhảy ra bắt người bằng cách nắm chặt 2 cánh tay. Lúc ấy người ta chỉ việc rút tay ra mà chạy.

(11) Tục ngữ có câu : Rung cây nhát khỉ.