MÀI MỰC RU CON, MÀI SON ĐÁNH GIẶC

"Nhân phi ma mặc, mặc ma nhân"
(Người không mài mực, mà mực mài người)
Minh hoạ: ST

HOÀNG TUẤN CÔNG

Các nhà biên soạn từ điển giải thích tục ngữ “Mài mực ru con, mài son đánh giặc”, rất khác nhau:

Nhóm thứ nhất:

-“Từ điển thành ngữ Việt Nam” (Viện ngôn ngữ học – Nhóm Nguyễn Như Ý, Nguyễn Văn Khang, Phan Xuân Thành) giải thích: “Mài mực ru con, mài son đánh giặc (Các đồ nho) vừa giúp việc nhà, vừa giúp việc nước Nhiều nhà nho chúng ta chẳng quản mài mực ru con, mài son đánh giặc”.

DI TÍCH LỊCH SỬ HOÀNG NGHIÊU SƠN, TOÀ THÀNH ĐÁ HÙNG VĨ

Bia đá trong Thung Chim, thuộc quần thể
Hoàng Nghiêu Sơn
                               Ảnh: Báo GĐ&XH

HOÀNG TUẤN PHỔ

Nằm ở giáp giới ba huyện: Nông Cống, Đông Sơn và Quảng Xương, Hoàng Nghiêu Sơn làm tiền án cho ngàn Nưa - núi Nưa... Theo tài liệu cũ, Hoàng Nghiêu Sơn dài gần 10 dặm, nhiều ngọn cao thấp nhấp nhô quây quần bên nhau họp thành gia đình núi soi bóng lung linh xuống sông Hoàng Giang, tựa như non trong lòng nước, nước ôm lấy non, cũng xứng danh chốn non nước hữu tình. 

“HỒ” TRONG “HỒ CHÍ MINH” CÓ PHẢI LÀ “HỒ NƯỚC”?

Chữ Hồ trong Hồ Chí Minh
Ảnh: ST trên một trang mạng TQ

HOÀNG TUẤN CÔNG

Sáng nay (21/5/2017), tình cờ đọc bài do GS Trần Đình Sử chia sẻ trên FB:  “Giả thuyết về ẩn ý tên Người – Hồ Chí Minh” (Báo “Giáo dục Việt Nam" - 19/5/2017) của Tiến sĩ Nguyễn Viết Thịnh.

Lời giới thiệu của toà soạn: “Nhân kỷ niệm 127 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Tiến sĩ Nguyễn Viết Thịnh (Trường Đại học Tiền Giang) chia sẻ một bài viết về giả thuyết ẩn ý trong họ tên của Người - Hồ Chí Minh”.

Tiến sĩ Nguyễn Viết Thịnh  đặt vấn đề:

“Vào năm 1940, ở tuổi “tri thiên mệnh”, Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã quyết định đổi tên thành Hồ Chí Minh và giữ mãi họ tên này.

Điều khó hiểu nhất là tại sao Người lại chuyển từ họ Nguyễn sang họ Hồ, phải chăng Người có ẩn ý?

“HOÀNG TRÙNG” LÀ CON GÌ?

HOÀNG TUẤN CÔNG

Siêu nhân châu chấu
Minh hoạ: Sưu tầm

Trong bài phú “Hoàng trùng trập khởi” (tạm hiểu là “Dịch hại hoàng trùng”, tác giả (Khuyết danh), có viết:

“Ăn muốn ăn cho tiệt, của ông cha gì sắm để mà nghĩ tình dãi nắng dầm mưa;

Phá muốn phá cho tiêu, vật mồ tổ chi sẵn dành mà đoái sức cày sâu cuốc cạn.         

Trăm họ ai ai đều kết oán, giết mỏi tay, rượt mỏi cẳng, giống bây sinh quá lẹ, một đêm rồi coi thế cũng như;

Nghìn người kẻ kẻ chẳng bị hư, xô hết sức, đuổi hết hơi, loài bây ở vô nghì, giây phút lại càng thấy y lệ”[1].

MẠ GIÀ RUỘNG NGẤU

Ruộng lúa cấy phải mạ già,
chỉ sau ba tuần lúa đã trổ bông
(xã Hoằng Quỳ-Hoằng Hoá-Thanh Hoá - 2008)
Ảnh: Văn Hùng (báo NNVN)

HOÀNG TUẤN CÔNG

-“Từ điển thành ngữ và tục ngữ Việt Nam” (GS Nguyễn Lân) giải thích: “Mạ già ruộng ngấu Đó là những điều kiện tốt để tăng năng suất lúa”.

-“Từ điển tục ngữ Việt” (Nguyễn Đức Dương): “Mạ già ruộng ngấu: Mạ càng già và ruộng càng ngấu (thì lúa càng chóng lên xanh và mùa màng càng dễ bội thu)”.

“ĐÁNH NHAU CHIA GẠO, CHÀO NHAU ĂN CƠM”

Một cảnh chia thịt ở làng
Ảnh: ST

HOÀNG TUẤN CÔNG

Đây là câu tục ngữ khá thông dụng, nhưng không phải ai cũng hiểu đúng. Cụ thể là các nhà biên soạn từ điển:

-“Từ điển tục ngữ Việt” (Nguyễn Đức Dương): “Đánh nhau chia gạo; chào nhau ăn cơm: Đánh nhau là chuyện hay gặp khi chia gạo (vì gạo là thứ mọi người đều thiếu vào thời ấy); mời nhau là chuyện hay gặp khi ăn cơm (vì đó là thứ nghi thức phổ cập rộng khắp tại Bắc bộ và Bắc Trung Bộ ngay cả vào thời nay).

-“Từ điển thành ngữ tục ngữ Việt Nam trong hành chức” (PGS.TS Đỗ Thị Kim Liên chủ biên): “Đánh nhau chia gạo, chào nhau ăn cơm (Đánh nhau chia thóc, mời nhau ăn cơm): Mâu thuẫn giữa những người sống trong làng với nhau là: Lúc chia gạo thì đánh nhau nhưng lúc ăn cơm thì lại chào nhau”.